{اخبار حوزه سلامت} اختلالات روانی و انواع مهم آن!

از نظر روان شناسان و روانپزشکان اختلالات روانی الگو هایی از علائم رفتاری یا روانی هستند که جنبه های متفاوت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار می دهند.

شما تا چه اندازه با انواع اختلالات روانی آشناایید؟

نشانه های هر اختلال را می شناسید؟

 

 

اختلالات روانی:

بسیاری از اختلالات روانی، با نشانه های بالینی متفاوت خودشان را نشان می دهند. رایج ترین اختلالات روانی عبارتند از:

 

1. اختلالات اضطرابی
2. اختلالات خلقی
3. اختلالات روان پریشی
4. اختلالات اشتها
5. اختلالات شخصیتی

 

1.اختلالات اضطرابی:

یکی از مهم ترین اختلالات روانی اختلالات اضطرابی ست.

علامت اصلی این اختلالات، احساس ترس و نگرانی است. همچنین اختلالات اضطرابی می تواند علائمی مانند تنگی نفس، اختلال در خوابیدن و اشکال در تمرکز را هم به وجود بیاورد.

 

انواع اختلالات اضطرابی:

انواع اختلالات اضطرابی متفاوت اند، از جمله این اختلال ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• اختلال اضطراب فراگیر:

در این اختلال فرد بیمار در اغلب ساعات شبانه روز نگران است و ترس شدیدی را تجربه می کند. این تنش و ترس بدون علت است، یعنی هیچ علت مشخص و عامل خارجی واضحی ندارد و نمی توان علت خاصی برای آن معرفی کرد.

 

• اختلال پانیک:

پانیک احساس شدیدی است که ناگهانی بروز می کند. وقتی فرد دچار پانیک می شود، احساس ضربان قلب شدید، درد و احساس فشار بر روی قفسه سینه و تنگی نفس پیدا کرده و حتی می کند می خواهد بمیرد!

در حمله پانیک فرد مبتلا دچار تعریق شدید ، تپش قلب، نفس نفس زدن، رنگ پریدگی میشود و در دور لبها و نوک انگشتان دست احساس گزگز میکند. بعضی از بیماران حمله پانیک را به صورت احساس "سکته قلبی" بیان می کنند.

 

• اختلال اضطراب اجتماعی:

این اختلال زمانی ایجاد می شود که شخص می خواهد در یک موقعیت اجتماعی مانند سخنرانی یا مصاحبه قرار بگیرد. این بیماران در زمان حضور در صحنه های اجتماعی دچار اختلال عملکردی و ناتوانی می شوند که باعث می شوند نتوانند آن موقعیت را به درستی انجام دهند.

این مسئله معمولا در اثر ترس از قضاوت های دیگران یا نگرانی از عدم برآورد شدن نظرات دیگران ایجاد می شود.

• فوبیای خاص:

این اختلال در مواجهه با موارد مشخص و خاصی ایجاد می شود مثلا ترس از ارتفاع ، ترس از سوار شدن به آسانسور یا پله برقی، یا ترس از سوارشدن به هواپیما.

اگر این استرس به اندازه ای زیاد باشد که باعث شود شخص تصمیم بگیرد با این شرایط مواجه نشود و از این موقعیتها دوری کند، به آن ترس، فوبیا یا اختلال اضطرابی خاص گفته می شود.

 

 

2.اختلالات خلقی:

اختلالات خلقی، دسته ای دیگر از مهم ترین اختلالات روانی هستند.

این اختلالات در درجه اول بر حالت عاطفی فرد تاثیر می گذارد، به همین خاطر به آن اختلالات عاطفی هم گفته می شود.

اختلالات خلقی می تواند تغییرات زیادی در رفتار فرد ایجاد کند. این تغییرات به حدی است که توانایی او در برخورد با فعالیت های معمول مثل کار، تعامل با دیگران و یا مدرسه را تحت تاثیر قرار دهد.

در صورتیکه حالت خلقی فرد متناسب با شرایط او نباشد و توانایی عملکرد و زندگی فرد را مختل کند و این شرایط چندین هفته ادامه پیدا کند، احتمال دارد فرد دچار اختلالات خلقی شده باشد.

 

انواع اختلالات خلقی:

اختلالات خلقی طبق دسته بندی های روانپزشکی به موارد زیر تقسیم می شوند:

1. اختلال افسردگی اساسی
2. اختلال افسرده خویی
3. اختلال افسردگی فصلی
4. اختلال ملال پیش از قاعدگی
5. اختلال افسردگی پس از زایمان
6. اختلال دو قطبی
7. اختلال ادواری خویی یا سیکلوتایمی

 

3.اختلالات روان پریشی:

اختلالات روان پریشی گروهی از اختلالات روانی جدی است که بر روی ذهن تأثیر می گذارد. برای این دسته از بیماران  سخت است که به وضوح فکر کنند ، به درستی قضاوت کنند ، احساسات را پاسخ دهند ، با دیگران ارتباط مؤثر برقرار کنند ، واقعیت را به خوبی درک کنند و در موقعیت های متفاوت رفتار مناسب داشته باشند.

روان پریشی از جمله اختلالاتی است که در آن فرد مبتلا نمی تواند تفاوت میان واقعیت و خیال را تشخیص دهد.

 

 

 

انواع اختلالات روان پریشی:

انواع مختلفی از اختلالات روانپریشی وجود دارد. در زیر به این اختلالات اشاره می کنیم:

• اسکیزوفرنی : 

افراد مبتلا به این اختلال تغییرات زیادی در رفتار خود دارند. سایر علائم این اختلال مانند هذیان و توهمات احتمال دارد حتی بیش از 6 ماه طول بکشد.  اسکیزوفرنی معمولاً در کار ، تحصیل و به طور کلی زندگی عادی و روابط فرد مبتلا تأثیر می گذارد و اختلال ایجاد میکند.

 

• اختلال اسکیزوافکتیو :

 این اختلال حالتی میان اسکیزوفرنی و اختلال خلقی است.

 

• اختلال اسکیزوفرنی فرم : 

یکی از اختلالات روان پریشی است. این اختلال نشانه های اسکیزوفرنی را دارد و این نشانه ها خیلی سریع آغاز می شوند.  این   نشانه ها برای یک دوره کوتاه مدت معمولا بین 1 تا 6 ماه طول می کشد.

 

• اختلال روانپریشی گذرا:

 افراد مبتلا به این بیماری رفتارهای ناگهانی روان پریشانه انجام می دهند، این رفتارها کوتاه مدت است.   اختلال روانپریشی گذرا معمولا در پاسخ به یک رویداد بسیار استرس زا، مثل مرگ در خانواده مشاهده می شود.  دوره بهبودی و بازیابی این اختلال اغلب سریع است و معمولاً کمتر از یک ماه طول می کشد.

 

• اختلال دیلوژنال یا هذیانی :

 علامت کلیدی این اختلال داشتن  یک باور نادرست می باشد. فرد مبتلا این اختلال آن را باور دارد و درست می داند. اما این باور نادرست است و سایر افراد آن را قبول ندارند. 

مثلاً فردی که دچار این اختلال است تصور میکند که کسی او را تعقیب می کند ، به یک بیماری مبتلا شده ، و یا کسی قصد دارد او را مسموم کند.  افراد مبتلا به این اختلال به دیگران شک دارند. معمولا زمان این توهم حداقل 1 ماه طول می کشد.

 

• اختلال روانپزشکی ناشی از مواد مخدر والکل :

 این بیماری ناشی از استفاده یا ترک کردن مواد مخدری مانند هالوژن ها و کوکائین کراک است. فرد مبتلا دچار توهم ، هذیان یا حرف زدن آشفته  می شود.

 

• اختلال روان پریشی به علت وضعیت های پزشکی دیگر:

 در افراد مبتلا به این اختلال ممکن است هذیان و توهم و یا سایر علائم  به علت بیماری دیگری که بر عملکرد مغز تاثیر می گذارد رخ دهد. بیماری هایی مانند آسیب سر یا تومور مغزی  رخ دهد.

 

• پارافرنیا:

 این بیماری دارای علائمی شبیه به اسکیزوفرنی می باشد.  پارافرنیا معمولا در اواخر زندگی و در دوره سالمندی آغاز می شود.

 

 

4.اختلالات اشتها یا خوردن:

اختلالات خوردن جز اختلالات روانی رفتاری است که با اختلال شدید و مداوم در رفتارهای خوردن و افکار و احساسات ناراحت کننده مرتبط با آن تشخیص داده می‌شود.

اختلال تغذیه ممکن است به قدری جدی باشد که بر عملکرد فیزیکی، روانی و اجتماعی فرد تأثیر منفی می‌گذارند.

انواع اختلالات اشتها یا خوردن:

• بی اشتهایی عصبی
• پرخوری عصبی
• اختلال پرخوری
• اختلال هرزه خواری و نشخوار

 

5.اختلالات شخصیتی:

یکی از انواع اختلالات روانی که شخصیت در آن دچار مشکل جدی می شود، اختلالات شخصیت است.

در اختلالات شخصیت الگوی رفتاری و ارتباطی فرد با دیگران دچار تغییر و مشکل می شود. همین مسئله باعث بوجود آمدن مشکلات و محدودیتهای قابل توجهی در شغل، روابط و فعالیتهای اجتماعی وبه طور کلی زندگی فرد می شود.

انواع اختلال شخصیت بر اساس گروه‌بندی A ,B ,C

انواع مختلفی از اختلالات شخصیت وجود دارند که بر اساس مشخصه‌ها و علائم مشابه در سه دسته کلی گروه‌بندی می‌شوند که به ترتیب مختصری با آن ها آشنا میشیم:

 

 دستهA : ( شکاک )

• اختلال شخصیت پارانوئید:

 افراد مبتلابه شخصیت پارانوئید نسبت به دیگران کاملا بی‌اعتماد هستند و به انگیزه‌هایی که آن‌ها دارند مشکوک‌اند.

• اختلال شخصیت اسکیزوئید:

 درشخصیت اسکیزوئید فرد مبتلا علاقه کمی برای ایجاد روابط شخصی یا مشارکت در تعاملات اجتماعی با دیگران، از خود نشان می‌دهد و معمولاً ازنظر عاطفی بسیار سرد به نظر می‌رسد.

• اختلال شخصیت اسکیزوتایپال:

 در اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، افراد فکر می‌کنند که می‌توانند با افکار خودشان بر روی دیگر افراد یا رویدادها تأثیر بگذارند.

 

 

دسته B: ( احساساتی و تکانشی )

• اختلال شخصیت ضداجتماعی :

این افراد رفتارهای خشونت‌آمیز دارند و از بروز دادن چنین رفتارهایی اصلا احساس پشیمانی نمی‌کنند. به عنوان مثال ممکن است دروغ بگویند، دزدی کنند، یا سوءمصرف الکل یا مواد مخدر داشته باشند.

• اختلال شخصیت مرزی:

 افراد مبتلابه این نوع اختلال شخصیتی با اینکه از حمایت خانواده و جامعه بهره مند اند، با این حال احساس تهی بودن و دورافتادگی می‌کنند.

ممکن است در مواجهه با وقایع استرس‌زا مشکل داشته باشند. این افراد تمایل به انجام رفتارهای مخاطره‌آمیز و ناگهانی رفتارهایی مانند برقراری رابطه جنسی پرخطر، زیاده‌روی در مصرف مشروبات الکلی و قمار.

• اختلال شخصیت نمایشی :

 در این نوع اختلال، فرد معمولا می خواهد با داشتن رفتارهای نمایشی و دراماتیک و یا حتی با نشان دادن واکنش‌­های تحریک‌آمیز جنسی، توجه دیگران را به خود جلب کند.

• اختلال شخصیت خودشیفته:

مبتلایان به این نوع اختلال باور دارند که از دیگران مهم تر و بهتر اند. آن‌ها تمایل دارند در مورد دست‌آوردهای خود اغراق کنند و معمولا در مورد جذابیت یا موفقیت‌های‌ خود لاف میزنند. این افراد نیازی عمیق به تحسین شدن دارند و در همدلی با دیگران ناتوان اند.

 

اختلال شخصیت کلاسترC: ( مضطرب )

• اختلال شخصیت اجتنابی :

 افراد مبتلابه این نوع اختلال شخصیتی معمولاً احساس عدم‌کفایت، حقارت یا عدم جذابیت را تجربه میکنند.

• اختلال شخصیت وابسته:

 در اختلال شخصیت وابسته فرد مبتلا برای تأمین نیازهای عاطفی و جسمی خود به ‌شدت به دیگران وابسته است. این افراد معمولاً از تنها ماندن اجتناب می‌کنند. ادر زمان تصمیم‌گیری به قوت قلب و دریافت حمایت دیگران نیاز دارند.

• اختلال شخصیت وسواسی-جبری :

افرادی درگیر اختلال شخصیت وسواسی-جبری یک اجبار دائمی برای داشتن نظم، تقارن یا شست و شو بیش ازاندازه دارند.

 

 

سطر آخر:

اختلالات روانی، متنوع و متفاوت اند. هر کدام از این اختلالات با ویژگی ها و نشانه هایی همراه است که خوب است آنها را بشناسیم. البته تشخیص دقیق اختلالات روانی قطعا و حتما با پزشک متخصص است.